Relacje Międzyludzkie

Cele i marzenia osób nieśmiałych

Poniższy tekst jest fragmentem książki “Nieśmiałość - jak się jej pozbyć?” (Aleksander Łamek). Możesz pobrać darmowy fragment ze strony Wydawnictwa Złote Myśli.
Istnieje wiele koncepcji na temat tego, jak człowiek działa i jak realizuje swoje cele i marzenia. Moje własne doświadczenia pokazu­ją, że osobom nieśmiałym szczególnie może przydać się koncepcja nazywana OD-KU. Według niej ludzie dzielą się na KU i OD. Ludzie KU to tacy, którzy mają cele i marzenia, do których dążą. Z kolei ludzie OD to tacy, którzy przed czymś uciekają.
Tak więc osoba KU może np. mieć takie cele:
– Chcę być osobą śmiałą.
– Chcę mieć więcej znajomych.
Osoba OD ma z kolei cele:
– Nie chcę być nieśmiały.
– Nie chcę być samotna.

Ćwiczenie
Proponuję, abyś zastanowił się, którym typem Ty jesteś. Czy częściej wyobrażasz sobie, do czego zdążasz, czy – od czego uciekasz?
Jestem osobą typu ………… .

W tym miejscu warto sobie zadać pytanie: kim lepiej być – osobą KU czy OD? Okazuje się, że najlepsze efekty uzyskują osoby, które potrafią być zarówno KU, jak i OD. Sprawdzono to kiedyś na grupie sportowców, którzy ulegli różnym kontuzjom. Podczas po­wrotu do zdrowia i rehabilitacji najlepsze efekty uzyskali ci z nich, którzy mieli z jednej strony wyznaczone cele, do których dążyli, a z drugiej strony czuli też potrzebę ucieczki przed niekomfortową sytuacją.
Podobnie było (i nadal jest) w moim przypadku. Ja jestem osobą KU, czyli mam wyznaczone cele i marzenia, ku którym dążę. Jednak najlepsze efekty uzyskuję wtedy, kiedy dodatkowo otrzymuję „kopa” w postaci OD. Ma to miejsce wtedy, gdy coś mi się nie uda. Wtedy nie załamuję się, tylko wykorzystuję występujące negatywne emocje (złość, frustrację, gniew), aby dodatkowo się domotywować i z większą determinacją ruszyć do przodu.
Jeżeli ktoś dla odmiany jest typem OD, to warto, aby taka osoba nauczyła się również wyznaczać cele, do których chce dążyć.
Teraz chciałbym Ci zaproponować jedno z najważniejszych ćwiczeń w tej książce. Jest ono tak ważne z następującego powodu – wiele osób, które czytają różne poradniki, poprzestaje na ich prze­czytaniu. Zadowala je sama zdobyta w ten sposób wiedza. Niestety, samą wiedzą nie można wyjść z nieśmiałości. Dopiero zastosowanie tej wiedzy w praktyce pozwala na to. Dlatego jest bardzo ważne, abyś znalazł motywację do wcielania w życie porad zawartych w tej książce. I to ćwiczenie może Ci w tym bardzo pomóc. Dlatego proszę Cię, abyś koniecznie je wykonał.

Ćwiczenie
Wypisz na następnej stronie jak najwięcej zdań związanych z przezwyciężaniem nieśmiałości – z pozycji zarówno KU, jak i OD.
Przykład:
Kolumna KU
– Chcę być osobą śmiałą.
– Chcę mieć więcej znajomych.
– Chcę mieć dziewczynę/chłopaka.
Kolumna OD
– Nie chcę być nieśmiały.
– Nie chcę być nieszczęśliwy.
Proponuję, abyś w kolumnie KU puścił wodze wyobraźni. Wy­pisz tyle wspaniałych celów i marzeń, jakie chcesz osiągnąć, ile tyl­ko przyjdzie Ci do głowy. W kolumnie OD wypisz tyle sytuacji, od których pragniesz uciec, ile Ci tylko przyjdzie do głowy. Prześledź swoje życie i wypisz wszystkie sytuacje, które Ci nie odpowiadały i których chciałbyś w przyszłości uniknąć.
W zależności od tego, czy jesteś osobą na KU, czy na OD, wpisywanie zdań w jednej kolumnie zapewne będzie Ci szło łatwiej.

KU……………………………………. OD
……………………………………….. ………………………………………..
……………………………………….. ………………………………………..
……………………………………….. ………………………………………..
……………………………………….. ………………………………………..
……………………………………….. ………………………………………..
Stworzona powyżej lista KU i OD to Twoje narzędzie motywa­cyjne. Za każdym razem, gdy najdą Cię wątpliwości, czy jest sens sta­rać się wychodzić z nieśmiałości – przejrzyj tę listę. Sam zdecyduj, czy będziesz przeglądać obydwie kolumny, czy tylko jedną, czy wszystkie pozycje z kolumny, czy tylko wybrane. Ważne, aby czytając poszczególne pozycje, starać się odczuwać uczucia z nimi związane, które mogą stanowić dla Ciebie impuls do poniesienia kolejnego wy­siłku w celu przezwyciężenia swojej nieśmiałości.
Marzenia
Nawet jeśli jesteśmy osobą OD, to warto mieć jakieś marzenia. Czy powinny to być duże marzenia, czy małe? Osobiście uważam, że warto mieć duże marzenia, gdyż takie marzenia bardziej nas motywują do działania. Co więcej, jeżeli mamy duże marzenie i na drodze do jego realizacji napotkamy jakieś przeszkody, to te prze­szkody nie przesłonią nam całego marzenia.

Ćwiczenie
Zastanów się, czy marzenia, które posiadasz, warto byłoby zwiększyć tak, aby bardziej Cię motywowały do działania.

Wielu ludzi boi się wyznaczać sobie duże marzenia, gdyż uważają, że nie będą w stanie ich potem osiągnąć. Tymczasem nawet bardzo duże marzenia można zrealizować, jeśli zastosuje się zasadę małych kroków.
Zasada ta mówi, że nawet wielkie marzenia można spełnić, je­żeli będzie się je realizować małymi krokami. Przy czym w miarę wspinania się ku marzeniu małymi krokami zobaczymy, że stop­niowo stawiamy coraz większe kroki. Wynika to z tego, że zdobywa­my nowe doświadczenia, nowe umiejętności oraz rozpędzamy się. Dzięki temu po pewnym czasie możemy stawiać już naprawdę duże kroki!
Świetnym przykładem zastosowania zasady małych kroków jest ta książka. Z wielu prezentowanych tu porad możesz wybrać te, które są dla ciebie łatwe do realizacji. Będą to pierwsze małe kroki na drodze do zwalczania nieśmiałości. Następnie będziesz mógł przejść do coraz większych kroków, które, dzięki wcześniejszemu przy­gotowaniu, będziesz w stanie równie łatwo realizować.

Ćwiczenie
Gdy już przeczytasz całą książkę, wróć do tego ćwiczenia i wypisz porady, techniki i pomysły z tej książki, które stanowić mogą dla Ciebie małe kroki, od których zaczniesz walkę ze swoją nieśmiało­ścią.
……………………………………………………..
……………………………………………………..

Cele
Gdy mamy już marzenia, czas na ich sprecyzowanie w postaci celów. Badania przeprowadzone wśród ludzi, którzy odnieśli największe sukcesy, wykazały, że jednym z kluczowych czynników decydujących o ich sukcesie było odpowiednie sformułowanie celów.
Jak zatem powinno się prawidłowo formułować cele? Oto zasady, których warto przestrzegać.
Zasada nr 1: Zawsze w pozytywie
Nawet jeśli jesteś osobą OD, to formułując swoje szczegółowe cele, powinieneś skupić się na ich pozytywnej stronie. Dlatego zamiast celu „Nie chcę być nieśmiały”, lepiej wyznacz swój cel jako „Chcę być osobą śmiałą”.

Ćwiczenie
Zapisz kilka celów związanych z nieśmiałością, nad którymi będziesz chciał pracować, np.
Chcę być duszą towarzystwa.
Chcę mieć dziewczynę/chłopaka.
……………………………………………………..
……………………………………………………..
……………………………………………………..

Zasada nr 2: Nie chciej, tylko bądź
Cel „Chcę być duszą towarzystwa” kryje pewną pułapkę, której możemy sobie nie uświadamiać. Otóż programuje on nasz umysł podświadomy (poświęcony jest mu jeden z następnych rozdziałów książki) na chcenie bycia duszą towarzystwa. Ponieważ nasza podświadomość rozumie wszystko dosłownie, dlatego będzie ona starała się w nas wzbudzać chcenie bycia duszą towarzystwa, a nie bycie duszą towarzystwa. W rezultacie będziemy coraz bardziej chcieli być duszą towarzystwa, co jednak wcale nie musi przełożyć się na konkretne efekty.
Dlatego lepiej powyższy cel sformułować w postaci „Będę duszą towarzystwa”. Zwróć uwagę, że brzmi on lepiej.

Ćwiczenie
Przejrzyj swoje cele i jeśli zawierają słowo „chcę” lub podobne (np. „pragnę”, „marzę”), to usuń je z tych zdań.
……………………………………………………..
……………………………………………………..
……………………………………………………..

Zasada nr 3: Z jakiego powodu?
To, że wyznaczamy sobie jakieś cele, wynika z jakichś powo­dów. Warto dokładnie sobie te powody uświadomić, gdyż pozwoli to nam zyskać większą motywację do realizacji naszych celów. Jeśli np. moim celem jest bycie duszą towarzystwa, to może to być podyk­towane tym, że chcę mieć więcej znajomych, spotkać swojego ży­ciowego partnera itd.

Ćwiczenie
Przy każdym ze swoich celów postaw sobie pytanie: Z jakiego powodu pragnę zrealizować ten cel?
……………………………………………………..
……………………………………………………..
……………………………………………………..

Zasada nr 4: Jak poznasz, że to osiągnąłeś?
Kolejna zasada formułowania celów zakłada, że należy dokład­nie sobie wyobrazić (i zapisać), jaki efekt da nam osiągnięcie celu. Co dokładnie nastąpi, gdy cel osiągniemy? Jeśli naszym celem jest sta­nie się duszą towarzystwa, to należy dokładnie opisać, jak będzie to wyglądać. Np.: „W każdym tygodniu kilka osób zaprasza mnie na różne imprezy. Gdy tylko zjawię się na jakieś imprezie, od razu wokół mnie pojawia się grupa osób, które chcą spędzić czas w moim towa­rzystwie. W każdej chwili potrafię powiedzieć coś zabawnego”.

Ćwiczenie
Dla każdego swojego celu wypisz, jak będzie wyglądać spełnienie tego celu. Weź kilka kartek papieru i na każdej dokładnie napisz, jak będzie wyglądać spełnienie danego celu.

Dodatkową zaletą tej techniki jest to, że jeżeli będziemy co­dziennie czytać sobie to, co zapisaliśmy w tym ćwiczeniu, to od razu będzie nas to motywowało do pracy nad osiągnięciem wymarzonych celów.
Zasada nr 5: Co musisz zrobić, aby cel osiągnąć?
Samo wyznaczenie sobie celów nie wystarcza, aby je osiągnąć. Następnie trzeba przejść do konkretnego działania, czyli trzeba opra­cować plan, który pozwoli nam osiągnąć wymarzony cel. Przynajm­niej jego ogólne zarysy powinny zostać stworzone już wtedy, gdy za­pisujemy sam cel. Bardzo ważną zaletą tej zasady jest to, że urealnia ona nasz cel. Gdy zaczynamy tworzyć plan dojścia do celu, oparty na naszej realnej sytuacji, wtedy zaczynamy wierzyć, że faktycznie dany cel jesteśmy w stanie zrealizować.
Oto przykład dla celu „Będę duszą towarzystwa”. Plan osiągnięcia tego celu:
1.Zacznę ćwiczyć techniki zyskiwania większej pewności siebie.
2.Powiększę grono swoich znajomych.
3.Nauczę się na pamięć wielu dowcipów.
4….

Ćwiczenie
Do każdego ze swoich celów napisz na kartce plan, dzięki które­mu zamierzasz dany cel osiągnąć.

Zasada nr 6: Jak, gdzie i z kim?
Ta zasada stanowi rozwinięcie poprzedniej zasady. Stawia sobie za cel skoncentrowanie się na następujących elementach reali­zacji celu:
Z kim – Są cele, które możemy osiągnąć samodzielnie. Jednak w większości przypadków będziemy potrzebować wsparcia ze strony innych ludzi. Warto zastanowić się, jacy to będą ludzie, i wypisać ich listę.
Kiedy – Poszczególne elementy planu mogą być realizowane w różnym czasie. Warto dokładnie ustalić, kiedy co będziemy robić.

W jakich sytuacjach – W zależności od tego, czy dany cel jest zupełnie czymś nowym, czy też wiąże się już z innymi naszymi działaniami, realizacja celu może wymagać od nas udziału w zupełnie nowych sytuacjach lub może pozwolić nam wykorzystywać sytuacje, z którymi już mieliśmy lub mamy do czynienia.

Gdzie – Realizacja danego celu może odbywać się w jednym miejscu, jak i w wielu miejscach. Należy je wszystkie zidentyfikować, wraz z ustaleniem, jaki dostęp do tych miejsc będziemy posiadać.

Ćwiczenie
Uzupełnij plany realizacji celów z poprzedniego ćwiczenia o elementy opisane w zasadzie nr 6.

Zasada nr 7: Zasoby własne
Do realizacji prawie każdego celu potrzebujemy określonych zasobów (pieniędzy, wiedzy, kontaktów, czasu itd.). Możemy w tym celu korzystać zarówno z zasobów własnych, jak i obcych. Warto za­stanowić się, co mamy do dyspozycji przy realizacji konkretnego ce­lu. Z jednej strony – pozwoli nam to na ocenienie naszych realnych szans na wykonanie planu realizacji celu. Ponadto uświadomienie sobie, że dysponujemy określonymi przydatnymi zasobami, może nas dodatkowo zmotywować do realizacji celu.
Z drugiej strony – przejrzenie własnych zasobów może pokazać nam, jakich zasobów nam brakuje, i skierować nas ku szukaniu ich na zewnątrz.

Ćwiczenie
Do każdego ze swoich celów dopisz posiadane zasoby, które możesz wykorzystać do ich realizacji.
……………………………………………………..
……………………………………………………..
……………………………………………………..
Ćwiczenie
Wypisz, jakich zasobów brakuje Ci do realizacji celów, i zasta­nów się, skąd możesz te zasoby uzyskać.
……………………………………………………..
……………………………………………………..
……………………………………………………..

Zasada nr 8: Specyficzny i określony (mierzalny)
W określaniu celów liczą się konkrety. Jak zareagowałbyś na sytuację, gdyby sprzedawczyni w sklepie nie podała Ci, ile masz za­płacić za kupowany produkt? Aby zapłacić za produkt, musimy wiedzieć, ile on kosztuje. Podobnie jest w przypadku celów – aby je osiągnąć, trzeba oprzeć je na konkretnych (mierzalnych) parame­trach. Dlatego cel w postaci „Będę duszą towarzystwa” nie jest ideal­ny, gdyż sformułowanie „dusza towarzystwa” można interpretować w najróżniejszy sposób. Dlatego warto to doprecyzować. Częściowo mogłeś to już zrobić przy zasadzie nr 4 (Jak poznasz, że to osiągnąłeś?).

Ćwiczenie
Przejrzyj swoje cele i zobacz, czy są one wszystkie mierzalne. Je­żeli tak nie jest, to doprecyzuj je.

Zasada nr 9: Określony w czasie
Kolejna bardzo ważna zasada mówi, że należy dokładnie okre­ślić termin osiągnięcia wyznaczonego celu. Termin ten często jest głównym motywatorem zmuszającym nas do realizacji celu. Im bliżej daty, gdy cel powinien być zrealizowany, tym mamy większą presję, aby go osiągnąć.

Ćwiczenie
Przejrzyj listę swoich celów. Jeżeli nie ustaliłeś przy nich daty, kiedy mają zostać one ostatecznie osiągnięte, to zrób to teraz!

Gdy już opracujemy nasze cele, wykorzystując powyższe zasa­dy, to możemy je sformułować w postaci umowy z samym sobą. Dalej znajdziesz przykład takiej umowy.
—–

………………., dnia ………. 200…. r

UMOWA
Ja, niżej podpisany/a …………….., zobowiązuję się do podjęcia walki ze swoją nieśmiałością. W tym celu będę krok po kroku wcielał w życie zawarte w książce „Nieśmiałość” porady i metody oraz doda­wał swoje własne pomysły. Zacznę od technik najłatwiejszych i gdy już je wcielę w życie, przejdę do bardziej zaawansowanych. W załącz­niku do tej umowy zamieszczę plan działania, który stworzę po prze­czytaniu tej książki. Plan ten pozwoli mi systematycznie ograniczać swoją nieśmiałość – aż do całkowitego wyeliminowania jej z mojego życia w dniu …………….. 200 ….. roku.

Podpis

—–

Ćwiczenie

Wypełnij i podpisz powyższą umowę. Jeżeli ta umowa nie od­powiada Ci w pełni, to stwórz własny jej wariant.

Na koniec tego rozdziału chciałbym przedstawić Ci jeszcze je­den sposób na zwiększenie swojej motywacji do walki z nieśmiało­ścią. Dla mnie takim sposobem było przeprowadzenie się do innego miasta oraz zmiana pracy. Jednym z powodów tej decyzji było przeświadczenie, że jeżeli znajdę się w nowym miejscu, gdzie nie będę mógł korzystać z pomocy bliskich mi osób i będę musiał po­legać tylko na sobie, to zmotywuje mnie to do przezwyciężenia mojej nieśmiałości. I tak rzeczywiście się stało.
Przed przeprowadzką pracowałem jako dziennikarz specjalizu­jący się w tematyce Internetu. Praca ta dla osoby nieśmiałej była idealna, gdyż bez wychodzenia z domu mogłem kontaktować się z in­nymi ludźmi – tylko poprzez Internet. Jednak ta praca nie motywo­wała mnie do walki z nieśmiałością. Po przeprowadzce, gdy zacząłem szukać innej pracy, związanej z większym kontaktem z innymi ludźmi, zyskałem większą motywację do pracy nad pokonaniem swo­jej nieśmiałości.
Powyższy tekst jest fragmentem książki “Nieśmiałość - jak się jej pozbyć?” (Aleksander Łamek).